युवा बेच्दै देश

सन्तोष न्यौपानेः

नेपालको मध्यम वर्गीय युवा जमातको सपना बाँच्न र फल्न सक्ने वातावरण निर्माणको अभावले देशको समृद्धि र विकासमा ठूलो प्रभाव पारेको छ। ती युवाहरूले अब देशभित्रै अवसरहरू खोज्न छोडेर विदेशमा भविष्य खोज्न बाध्य भएका छन्। आर्थिक संकट, रोजगारको कमी, राजनीतिक अस्थिरता, र शिक्षा तथा स्वास्थ्य सेवामा असमानता जस्ता कारणहरूले गर्दा धेरै युवाहरूले देशमा सपना देख्न छोडेका छन्।

शिक्षा प्रणालीले नेपाली युवाहरूलाई आवश्यक सीप र तालिम प्रदान गर्न असफल भएको छ। उच्च शिक्षाका लागि खर्चिलो विश्वविद्यालय शुल्क, सीमित विषयहरूमा विशेषज्ञता, र गुणस्तरीय शिक्षाको कमीले गर्दा धेरै युवाहरूले अपेक्षित परिणाम हासिल गर्न सकिरहेका छैनन्। फलस्वरूप, उनीहरू विदेशमा अध्ययन र काम गर्न प्रेरित हुन्छन्। यहाँको शिक्षा प्रणालीले थोरै मात्र विद्यार्थीलाई प्रतिस्पर्धात्मक बनाउँछ, जसले गर्दा देशभित्रै अवसरहरूको खोजीमा कठिनाइ उत्पन्न हुन्छ।

रोजगारको अवसरको कमी पनि एक प्रमुख चुनौती हो। नेपालमा बेरोजगारी दर उच्च छ, र उपलब्ध जागिरहरूको तलब अपेक्षाकृत कम हुन्छ। सरकारी क्षेत्रको जागिरमा सीमित स्थान र निजी क्षेत्रको अनिश्चितता तथा न्यूनतम तलबले युवाहरूलाई देशभित्रै करियर बनाउन कठिन बनाउँछ। फलस्वरूप, उनीहरू उच्च आयको आशामा मध्य पूर्व, मलेसिया, कोरिया, युरोप, अमेरिका, र अन्य देशहरूमा काम गर्न जान्छन्।

राजनीतिक अस्थिरता र भ्रष्टाचारले देशको समग्र विकासलाई अवरुद्ध पारेको छ। सरकारको अस्थिरता र निरन्तर परिवर्तनले दीर्घकालीन योजनाहरू र विकास परियोजनाहरू प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन हुन सकेका छैनन्। यसले युवाहरूमा निराशा र अविश्वासको भावना जन्माउँछ, जसले उनीहरूलाई देशमा बस्ने र काम गर्ने भन्दा विदेशमा अवसर खोज्ने दिशामा उन्मुख गर्छ।

स्वास्थ्य सेवा र आधारभूत संरचनाको अभावले पनि युवाहरूको विदेश जाने निर्णयलाई प्रभाव पार्छ। राम्रो स्वास्थ्य सेवा, यातायात, बिजुली, र अन्य आधारभूत सुविधाहरूको कमीले युवाहरूलाई आफ्नो भविष्य सुरक्षित गर्न कठिन बनाउँछ। विदेशमा राम्रो जीवनस्तर र सुविधाहरूको आशाले उनीहरूलाई त्यतै आकर्षित गर्छ।

नेपालमा युवाहरूको सपना बाँच्न र फल्न सक्ने वातावरणको कमीले देशको समृद्धि र विकासलाई नकारात्मक प्रभाव पारिरहेको छ। यद्यपि, केही युवाहरूले सामाजिक उद्यमशीलता, साना व्यवसाय, र कृषिमा नयाँ प्रविधिहरूको प्रयोग गरेर उदाहरणीय काम गर्दैछन्। यस्ता प्रयासहरूलाई प्रोत्साहन दिन, सरकार र निजी क्षेत्रले मिलेर काम गर्न आवश्यक छ।

सपना देख्न छोडेका युवा पंक्तीलाई पुनः प्रेरित गर्न, शिक्षा प्रणालीमा सुधार, रोजगार सृजना, राजनीतिक स्थिरता, र आधारभूत सेवाहरूमा सुधार गर्न आवश्यक छ। युवाहरूलाई अवसर प्रदान गर्न र उनीहरूलाई देशभित्रै राख्न सरकारले प्रभावकारी नीति, लगानी, र योजना बनाउनुपर्छ। युवाहरू नै देशको भविष्य हुन्, र उनीहरूको सपना बाँच्न र फल्न सक्ने वातावरण निर्माण गर्नु अत्यावश्यक छ।

नेपाली युवाहरूको उद्यमशीलता र सिर्जनशीलता उदाहरणीय छ। नयाँ प्रविधिहरूको प्रयोग गरेर कृषि, साना व्यवसाय, र सामाजिक उद्यमशीलतामा सक्रियताका साथ काम गर्ने युवाहरूले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याइरहेका छन्। उनीहरूले कृषि क्षेत्रमा आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गर्दै उत्पादनशीलता बढाइरहेका छन्, जसले देशको खाद्य सुरक्षा र आत्मनिर्भरता सुनिश्चित गर्न मद्दत पुर्याउँछ।

साना व्यवसायहरूमा युवाहरूको सहभागिताले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउनेछ। उनीहरूले उत्पादन, सेवा, र व्यापार क्षेत्रहरूमा नयाँ विचारहरू र समाधानहरू प्रस्तुत गर्दैछन्। उदाहरणस्वरूप, केही युवाहरूले सूचना प्रविधिको प्रयोग गरेर अनलाइन व्यापार, ई(कमर्स, र डिजिटल मार्केटिङमा उल्लेखनीय सफलता हासिल गरेका छन्।

सामाजिक उद्यमशीलतामा पनि युवाहरूको रुचि बढ्दै गएको छ। उनीहरूले समाजका विभिन्न समस्याहरू समाधान गर्न, शिक्षा, स्वास्थ्य, वातावरण संरक्षण, र लैंगिक समानतामा काम गरिरहेका छन्। यस्ता सामाजिक उद्यमहरूले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेका छन्।

नेपाल सरकार र निजी क्षेत्रले युवाहरूलाई समर्थन गर्न र प्रोत्साहन दिनका लागि विभिन्न कार्यक्रमहरू र योजनाहरू सञ्चालन गर्नुपर्छ। युवा उद्यमशीलता विकास, स्वरोजगार, तालिम, र प्रविधि हस्तान्तरण जस्ता कार्यक्रमहरूले युवाहरूलाई आत्मनिर्भर र सक्षम बनाउन मद्दत पुर्याउँछ।

राजनीतिक स्थिरता र सुशासनको स्थापनाले देशको समग्र विकासलाई तीव्र बनाउन सक्छ। युवाहरूलाई राजनीतिमा सक्रिय सहभागी गराउँदै, उनीहरूको आवाज र विचारहरूलाई नीति निर्माणमा समावेश गर्नुपर्छ। यसले उनीहरूको देशप्रतिको विश्वास र प्रतिबद्धतालाई बढाउनेछ।

शिक्षा प्रणालीमा सुधार गर्न आवश्यक छ, जसले युवाहरूलाई प्रतिस्पर्धात्मक, सृजनशील, र उद्यमशील बनाउन सक्षम बनाउँछ। गुणस्तरीय शिक्षाको पहुँच, व्यावसायिक तालिम, र आधुनिक प्रविधिको प्रयोगले युवाहरूको क्षमता विकासमा मद्दत पुर्याउँछ।

आधारभूत सेवाहरूको पहुँच विस्तार गर्न, स्वास्थ्य सेवा, यातायात, बिजुली, र खानेपानीमा सुधार गर्न आवश्यक छ। यसले युवाहरूलाई सुरक्षित र स्वस्थ वातावरणमा बाँच्न र काम गर्न प्रोत्साहन दिन्छ।

समग्रमा, नेपाली युवाहरूको सपना बाँच्न र फल्न सक्ने वातावरण निर्माण गर्नु अत्यावश्यक छ। यसका लागि सरकार, निजी क्षेत्र, र समाजले मिलेर काम गर्नुपर्छ। युवाहरूको उद्यमशीलता, सिर्जनशीलता, र आत्मनिर्भरताले देशको समृद्धि र विकासलाई गति दिन्छ। सपना देख्न र तिनलाई साकार पार्न प्रेरित युवाहरू नै देशको भविष्य हुन्, र उनीहरूको योगदानले नेपाललाई एक समृद्ध र विकसित देशको रूपमा स्थापित गर्न सक्छ।